GRZYBICA SKÓRY U KOTA OBJAWY, ROZPOZNANIE, LECZENIE
O czym przeczytasz w artykule
Grzybica skóry u kota objawy, rozpoznanie, leczenie. Grzybica skóry (dermatofitoza) u kota to schorzenie spędzające sen z powiek hodowcom, opiekunom kotów oraz lekarzom weterynarii. Dermatofitozy są mocno rozpowszechnione w kociej populacji. Oprócz kotów chorujących z objawami klinicznymi zdarzają się bezobjawowi nosiciele, którzy skutecznie zarażają inne koty. Rozpoznanie dermatofitozy, u kota objawowego nie powinno nastręczać wielkich trudności. Natomiast leczenie jest długotrwałe i wymagające uwagi ze strony opiekuna chorego kota. Prawdziwe wyzwanie pojawia się przy leczeniu grzybicy u kotów utrzymywanych w grupach. Dużym zagrożeniem jest także to, że kocia grzybica jest zaraźliwa dla ludzi.
DERMATOFITOZA U KOTA – POWIERZCHOWNA GRZYBICA SKÓRY
Dermatofitozy są powierzchownymi infekcjami grzybiczymi skóry, związanymi z rozwojem grzybów keratynofilnych z rodzaju:
- Microsporum,
- Trichophyton,
- Epidermophyton.
Grzyby te żyją i rozmnażają się w warstwie rogowej naskórka, w keratynie włosów i pazurów.
Dermatofitozy, inaczej zwane grzybicami, stanowią jedną z najczęstszych przyczyn infekcji skórnych u kotów. Z powodu ich dużego polimorfizmu klinicznego, dużych trudności w zapobieganiu w większych grupach zwierząt i ryzyka zoonotycznego powinny być prawidłowo rozpoznawane i leczone.
ETIOPATOGENEZA - PRZYCZYNY I PRZEBIEG DERMATOFITOZY
DERMATOFITY ODPOWIEDZIALNE ZA POWSTAWANIE CHORÓB SKÓRY
- Microsporum canis jest dermatofitem najczęściej izolowanym od kotów. Nie należy jednak do flory grzybiczej stale rezydującej na skórze i jego izolacja świadczy o aktywnej infekcji lub o mechanicznym nosicielstwie.
- Trichophyton sp. jest deramtofitem wywołującym grzybicę u kotów po kontakcie z gryzoniami lub ze zdrowymi nosicielami, takimi jak konie lub bydło.
- Trichophyton rubrum jest przyczyną grzybicy stóp u ludzi, kot może się zarazić od człowieka poprzez zabawę z zainfekowanymi stopami swojego opiekuna lub poprzez środowisko.
- Microsporum gypseum infekcja następuje poprzez kontakt zwierzęcia ze sporami znajdującymi się w ziemi.
SPOSOBY ZARAŻENIA
Stadium inwazyjne stanowią artrospory.
- Koty zarażają się poprzez kontakt bezpośredni z chorym zwierzęciem lub poprzez środowisko, które jest bardzo niedocenianym rezerwuarem spor.
- Liczba spor konieczna do zainicjowania choroby u wrażliwych kotów jest nieznana. W domach i w środowisku bytowania zarażonych kotów obecne są duże ilości materiału infekcyjnego.
- Spory bardzo łatwo rozprzestrzeniają się drogą powietrzną i powodują zakażenie układów grzewczych oraz wentylacyjnych w domach.
- Zawsze powinno być brane pod uwagę przenoszenie poprzez przyrządy do pielęgnacji (szczotki, grzebienie) lub przez obroże, zabawki i klatki transportowe.
- W sprzyjających warunkach spory mogą zachować zdolność infekcyjną przez wiele miesięcy.
CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE
Dalsze losy dermatofita po kontakcie artrospor ze skóra kota zależą od wielu czynników. Codzienna toaleta prowadzona przez kota stanowi ogromnie istotny środek zapobiegawczy infekcji.
- Najczęściej pierwsze objawy kliniczne pojawiają się u kociąt w momencie oddzielenia ich od matki. Oprócz tego u młodych zmiany przeważnie pojawiają się na części twarzowej, która jest miejscem trudno dostępnym.
- Duża rola toalety w mechanicznej eliminacji spor może tłumaczyć szczególną wrażliwość na infekcję kotów o długiej sierści, gdyż u nich wylizywanie nie jest tak skuteczne jak u kotów krótkowłosych.
W optymalnych warunkach spory zaczynają się rozmnażać sześć godzin po przylgnięciu do keratynocytów.
- Uszkodzenia skóry są czynnikiem sprzyjającym namnażaniu się dermatofita.
- Do rozwoju infekcji konieczne jest więc uszkodzenie skóry – nawet minimalne.
- Koty i kocięta żyjące w grupach mogą być predysponowane do powstawania mikrourazów, powodowanych przez inne choroby skóry, takie jak ukąszenia pcheł, wszołów czy innych roztoczy.
- Wzrost nawilżenia skóry i maceracja – ułatwiają penetrację dermatofita oraz proces rozmnażania.
- Naturalne bariery przeciwgrzybicze to suchość naskórka oraz działanie grzybostatyczne łoju i niektórych składników osocza.
- Wysoka temperatura sprzyja rozwojowi dermatofitów.
- Kąpiele słoneczne hamują ich rozwój.
- Częste kąpiele i nadmierna toaleta predysponują do wystąpienia choroby poprzez wyeliminowanie naturalnych barier przeciwgrzybiczych (sebum i grzybostatyczne czynniki surowicze = bariera chemiczna; zewnętrzne warstwy naskórka = bariera mechaniczna); i poprzez zwiększenie uwodnienia skóry (nawilżenia).
CZYNNIKI RYZYKA
Do czynników podwyższonego ryzyka należą:
- młody i podeszły wiek,
- złe odżywianie,
- obecność ektopasożytów,
- wszystkie przyczyny spadku odporności (retrowirusy, nowotwory, kortykoterapia, chemioterapia),
- życie w grupie również stanowi czynnik ryzyka, szczególnie w czasie czynności związanych z reprodukcją czy wystawami.
ODPOWIEDŹ IMMUNOLOGICZNA
W przypadku infekcji dermatofitami obrona immunologiczna gospodarza jest niezwykle ważna.
- Wyleczenie zależy od rozwoju immunologicznej odpowiedzi komórkowej.
- Synteza przeciwciał antygrzybicznych nie zabezpiecza organizmu przed infekcją.
- Brak komórkowej odpowiedzi immunologicznej może być przyczyną chronicznego występowania dermatofitoz u niektórych kotów. U nich rozwinie się tolerancja w kierunku dermatofitów.
- Infekcji grzybiczej towarzyszy również synteza enzymów, które mogą ułatwiać przeżycie grzyba.
- Jeżeli spory grzyba przeciwstawią się obronie naturalnej gospodarza, infekcja rozwinie się w warstwie rogowej naskórka i mieszkach włosowych. Filamenty grzyba proliferują do dołu, do cebulki włosowej, produkując rozpuszczające keratynę enzymy, które pozwalają na penetrację kory włosa.
- Tylko włosy w fazie anagenu są miejscem infekcji – zatrzymuje się ona samoistnie, gdy włos wkracza w fazę telogenu lub jeżeli infekcja nie może dostać się do podstawy mieszka włosowego.
OBJAWY KLINICZNE DERMATOFITOZY
Dermatofitozy charakteryzują się dużym polimorfizmem klinicznym, więc powinny być zawsze brane pod uwagę w rozpoznaniu różnicowym wszystkich chorób skóry u kotów, szczególnie, że są one niezwykle zaraźliwe i stanowią potencjalne ryzyko enzootyczne.
- Świąd ma zmienną intensywność, może nie występować wcale, a może być bardzo nasilony.
- Zmianami najbardziej typowymi są okrągłe, powiększające się wyłysienia, wraz z łuskami, stupami i czasem rumieniem.
- Utrata włosów jest niekiedy bardzo dyskretna, symetryczna lub nie, może występować stan zapalny.
- Włosy są połamane i zmienione morfologicznie.
- Topografia zmian to część twarzowa i końcowe odcinki kończyn, szczególnie u kociąt, u których te objawy przyjmują często postać zapalną z łuszczeniem.
W niektórych przypadkach obserwuje się również inne formy kliniczne, mogące wprowadzać w błąd takie jak:
- rumieniowo-łuskowe zapalenie skóry (strupy) połączeń skórno-śluzówkowych (powieki, wargi, lusterko nosa), sugerujące chorobę autoimmunoagresyjną z rodzaju pęcherzyc liściastych,
- stany keratołojotokowe uogólnione lub miejscowe (nabyty łojotok ogona – należy różnicować u persów z tzw. „ogonem ogiera”),
- uogólnione łuszczące zapalenie skóry,
- trądzik brody,
- symetryczne wyłysienia wywołane przez samego kota (posttraumatyczne),
- prosówkowe zapalenie skóry,
- perionyxis i onyxis (bardzo rzadkie u kotów),
- keriony (rzadko),
- guzy (eumycetoma związana z infekcją Microsporum canis obserwowana jest u kotów perskich i u kotów zarażonych FIV).
Dermatofitoz nie należ nigdy traktować jako chorób miejscowych, gdyż spory bardzo szybko mogą być przeniesione na inne części ciała poprzez lizanie. O zmianach skórnych u kota możesz przeczytać – tutaj.
- W przypadku nawracających grzybic (u persów) musi istnieć rezerwuar spor – najczęściej znajduje się on w okolicy oczu i w fałdach twarzowych.
- Termin „bezobjawowy zarażony kot” dotyczy zwierząt, u których mamy do czynienia z właściwą infekcją, objawy subkliniczne są jednak słabo wyrażone.
- Określenie „bezobjawowy nosiciel” jest zarezerwowany dla zwierząt, u których nie występują objawy kliniczne, ale wyniki posiewów są pozytywne.
- Koty „mechaniczni nosiciele” mogą być przedstawicielami różnych ras, im dłuższy jednak jest włos, tym kot jest bardziej predysponowany.
- Ponadto wyzdrowienie kliniczne może nastąpić wiele miesięcy przed wyzdrowieniem mikologicznym.
Fundacja Ochrony Zwierząt
Na STRAŻY PRAW ZWIERZĄT
I ICH OPIEKUNÓW
zobacz jak pomagamy zwierzętom
Grzybica skóry u kota objawy, rozpoznawanie, leczenie
GRZYBICA U KOTA - ROZPOZNANIE
Rozpoznanie opiera się na:
- wyniku badania w świetle lampy Wooda,
- badaniu mikroskopowym włosa i uwidocznieniu inwazji grzybiczej,
- identyfikacji dermatofita (rodzaj i gatunek) na podstawie posiewu mikologicznego i/lub na obserwacji obrazu inwazji keratyny włosa w biopsji skórnej.
BADANIE W ŚWIETLE LAMPY WOODA
Lampa Wooda, wytwarzająca światło ultrafioletowe o długości fali 3650A, jest często stosowana w diagnostyce dermatofitoz.
- W przypadku Microsporum canis występuje zielonkawa fluorescencja, podczas gdy łuski, łupież i inne elementy niezwiązane z grzybem świecą światłem białawym lub niebieskawym.
- Dodatni wynik badania można traktować tylko jako pomocniczy. Nie powinno się rozpoznawać infekcji Microsporum canis wyłącznie na podstawie badanie lampą Wooda.
- Obecność fluorescencji świadczy jedynie o obecności artrospor.
- Stosowane leczenie miejscowe i szampony przeciwgrzybicze mogą modyfikować fluorescencję.
Badanie w świetle lampy Wooda powinno trwać dostatecznie długo i być przeprowadzane w całkowitej ciemności. Zawsze potrzeba kilku minut zanim fluorescencja zacznie być dostrzegalna dla badającego. Jest to najprawdopodobniej związane z adaptacją oka ludzkiego do ciemności.
- To tanie badanie jest bardzo użyteczne w przypadku kociąt i kotów dorosłych z objawami klinicznymi, gdyż pozwala na pobranie właściwych włosów do trichogramu i/lub posiewu na odpowiednie podłoże. Stosowanie tej metody u kotów nosicieli bezobjawowych wymaga czasu i cierpliwości.
- Tylko 50% szczepów M.canis wykazuje zielonkawą fluorescencję.
- Jeżeli infekcja została potwierdzona i rozpoznana lub jeśli szczep wykazał fluorescencję, lampa Wooda może być użyteczna do kontroli przebiegu leczenia, lecz równocześnie należy wykonywać kontrolne posiewy na podłoża mikologiczne.
BADANIE BEZPOŚREDNIE WŁOSÓW I ŁUSEK
Bezpośrednie badanie włosów i łusek wymaga czasu i doświadczenia, ponieważ wiele elementów widocznych pod mikroskopem może być mylonych z artrosporami. Badanie jest łatwiejsze do przeprowadzenia jeśli badamy włosy, które wykazały fluorescencję.
- Microsporum canis charakteryzuje się obecnością spor na zewnątrz włosa.
W większości przypadków takie badanie włosa można przeprowadzić w oleju mineralnym. Stosowanie substancji rozjaśniających takich jak: chlorolaktofenol, NaOH lub atrament chiński ułatwia badanie – trzeba jednak uważać, by nie powstały artefakty.
Najlepszym preparatem rozjaśniającym jest 10% kalkofluor potasu. Metoda badania:
- naderwane i połamane włosy pobrane z obrzeża zmian należy ostrożnie przenieść do roztworu zawierającego klakofluor i błękit Evansa (w stosunku 1/9) i wymieszać z taką samą objętością potasu,
- po 10-15 minutach można rozpocząć badanie mikroskopowe,
- badanie można sobie ułatwić stosując mikroskop z lampą fluorescencyjną lub wspomóc się lampą Wooda.
Grzybica skóry u kota objawy, rozpoznawanie, leczenie
POSIEWY MIKOLOGICZNE
Posiew mikologiczny jest metodą z wyboru stosowaną w rozpoznawaniu deramtofitoz. Pozwala na identyfikację rodzaju i gatunku grzyba odpowiedzialnego za powstanie infekcji.
- Metoda szczoteczki do zębów jest najszybszą i najtańszą techniką pobierania materiału. Należy użyć jałowej szczoteczki do zębów (w oryginalnych opakowaniach szczoteczki do zębów są mikologicznie jałowe), którą czeszemy całe ciało i podejrzane zmiany. Włosie szczoteczki następnie wbijamy w podłoże mikologiczne.
Posiew mikologiczny nie pozwala nam na odróżnienie pacjentów, który są zarażeni i mają objawy subkliniczne, od zwierząt nosicieli mechanicznych spor.
- Podłoża powinny być przechowywane co najmniej 21 dni.
- Posiewy od zarażonych, nieleczonych kotów, dają zwykle wynik dodatni po 5-10 dniach od wykonania posiewu, podczas gdy posiewy od zwierząt w trakcie leczenia dają wynik po około 21 dniach.
Kolonie M.canis na podłożu Sabourauda rosną w formie kolonii jasnożółtych (recto) i żółtopomarańczowych (verso). Ich identyfikacja polega na badaniu mikroskopowym fragmentu kolonii w technice, która uwidacznia mikro i makrokonidia.
BIOPSJE SKÓRY
Badanie histopatologiczne biopsji skóry jest badaniem dodatkowym, dzięki któremu możemy potwierdzić rozpoznanie deramtofitozy w prawie 80% przypadków. To badanie wydaje się wskazane szczególnie w przypadku wystąpienia kerionów lub eumycetomy. Biposja powinna być pobrana w centrum zmiany za pomocą trepanu (o średnicy 6 mm).
Wynik badania histopatologicznego:
- barwienie klasyczne (HF, szafran) pozwala na uwidocznienie filamentów grzyba, spor i keratyny naskórkowej, która przyjmuje kolor fioletowy,
- barwienie swoiste (Schiff) ułatwia identyfikację mycelium zabarwionych na czerwono,
- obserwuje się przerostowe lub gąbczaste, okołonaczyniowe zapalenie skóry, w przypadku kerionów – perifolliculitis, folliculitis i furunculosis, a w przypadku eumycetomy – ziarniniakowe zapalenie tkanki podskórnej.
LECZENIE GRZYBICY POWIERZCHOWNEJ U KOTA
Dermatofitozy leczą się samoistnie w przeciągu kilku miesięcy w przypadku kotów, u których układ immunologiczny jest sprawny.
- Ze względu na enzootyczny charakter tego schorzenia zaleca się leczenie w każdym rozpoznanym przypadku.
- Celem leczenia jest więc przyspieszenie procesu zdrowienia, zmniejszenie i zapobieganie rozprzestrzenianiu się infekcji na inne osobniki oraz walka z kontaminacją środowiska.
Grzybica skóry u kota objawy, rozpoznawanie, leczenie
LECZENIE ZARAŻONYCH KOTÓW
- Całkowite ogolenie kota pozwala na eliminację zainfekowanych włosów i zmniejszenie ryzyka zarażenia.
- Około 7-10 dni po strzyżeniu możliwe jest zaostrzenie się zmian.
- Golenie nie jest konieczne u kotów krótkowłosych ze zmianami miejscowymi. W ich przypadku zainfekowane włosy można strzyc nożyczkami.
- Całkowite ogolenie włosa jest polecane u kotów długowłosych, ze zmianami uogólnionymi.
- U kotów w czasie leczenia włosy stanowią rezerwuar spor grzyba, co może przyczynić się do powtórnej, nowej infekcji.
- Ostrzyżone włosy przed wyrzuceniem należy umieścić w worku plastikowym.
- Golenie, jeżeli jest możliwe nie powinno odbywać się w gabinecie weterynaryjnym z powodu podwyższonego ryzyka zakażenia środowiska. Personel strzygący chorego kota powinien używać jednorazowej odzieży ochronnej, którą natychmiast po skończonym zabiegu należy zutylizować.
- Decyzja o strzyżeniu sierści zależy od nasilenia zmian. Jest konieczne w przypadku zwierząt z postacią uogólnioną dermatofitozy. U kotów z niewielkimi zmianami może przynieść więcej kłopotów niż pożytku.
- Jeżeli kot został ostrzyżony, musi bezwarunkowo zostać poddany leczeniu ogólnemu.
LECZENIE OGÓLNE
GRYZEOFULWINA
Gryzeofulwina jest substancją fungistatyczną pierwszego wyboru.
- Dawki: 25-50 mg/kg bid w przypadku formy mikronizowanej lub 5-10 mg/kg sid w przypadku ultramikronizowanej.
- Czas podawania 6-8 tygodni.
- Jest lepiej absorbowana, jeśli podaje się ją w kilku dawkach dziennych, w czasie bogatego w tłuszcz posiłku.
- Objawy uboczne (wymioty, utrata apatytu, biegunka) można zminimalizować poprzez podzielenie dziennej dawki na kilka części.
- U niektórych pacjentów może się pojawić supresja szpiku objawiająca się neutropenią, anemią lub pancytopenią.
- Najbardziej narażone na neutropenię są koty zarażone FIV – przed rozpoczęciem leczenia gryzeofulwiną konieczne jest wykonanie testu na FIV i FeLV.
- W przypadku konieczności stosowania u kotów FIV dodatnich konieczne jest badanie krwi 2 x w tygodniu.
- Zakaz stosowania u kotek ciężarnych i karmiących.
KETOKONAZOL
Ketokonazol jest cząsteczką azolową grzybobójczą, stosowaną w leczeniu dermatofitoz u psów, niezarejestrowaną do użytku dla kotów.
- W wielu przypadkach stosuje się z powodzeniem u tego gatunku w dawce 10 mg/kg sid per os.
- Przyswajanie ketokonazolu jest lepsze w niskim pH (należy podawać w trakcie posiłku)
- Efekty uboczne spotykane u kotów to: zaburzenia ze strony wątroby – żółtaczka i wzrost aktywności enzymów wątrobowych, wymioty, biegunka, brak apetytu, zaburzenia neurologiczne.
- Z powodu działania teratogennego nie stosuje się u kotek ciężarnych.
ITRAKONAZOL
Itrakonazol jest cząsteczką azolową grzybobójczą, którą należy wziąć pod uwagę.
- Zalecane dawkowanie to 10 mg/kg sid per os, chociaż dawka o wiele niższa (3-5 mg/kg sid per os) wydaje się również skuteczna.
- U kotów itrakonazol jest lepiej tolerowany od ketokonazolu.
- Ze względu na niekorzystne działanie na wątrobę wskazane jest wykonanie badania biochemicznego krwi.
- Dawka powyżej 20 mg/kg podawana przez długi czas może doprowadzić do martwicy wątroby u kota.
- Przeciwskazanie u kotek ciężarnych i karmiących.
SZCZEPIENIE
Szczepienia są traktowane jedynie jako leczenie dodatkowe i wspomagające lub jako alternatywa dla leczenia miejscowego.
- Szczepionka przeznaczona do leczenia dermatofitoz u kotów i kociąt: Biocan M, Insol Dermatophyton.
- Szczepionka stosowana samodzielnie nie leczy grzybicy, istnieją jednak dane doświadczalne sugerujące, iż szczepienie może zahamować rozprzestrzenianie się zmian.
- Nie ma badań potwierdzających skuteczność szczepień w zapobieganiu zarażeniom (doświadczalnych i naturalnych).
- W miejscu szczepienia mogą pojawić się miejscowe odczyny.
LECZENIE MIEJSCOWE
Jest użyteczne, gdyż pozwala na uniknięcie zarażenia innych zwierząt i zapobiega rozprzestrzenianiu się spor w środowisku.
- Wraz ze strzyżeniem i goleniem stanowi najskuteczniejszy sposób pozbycia się zarażonych włosów i łusek.
- Leczenie wymaga jednak dłuższego czasu, szczególnie w grupie zwierząt.
- Niektóre koty zupełnie nie tolerują leczenia miejscowego.
- Trzeba pamiętać, że golenie sierści wraz z leczeniem miejscowym może być przyczyną zaostrzenia objawów.
- Nie wszystkie preparaty przeznaczone do miejscowego leczenia grzybicy są skuteczne u kotów.
- Aplikacja lotionów i szamponów o działaniu przeciwgrzybiczych powinna być jak najdelikatniejsza, by uniknąć ewentualnych mikrourazów naskórka i złamań osłabionych włosów.
- Włosy i skóra powinny być jak najszybciej wysuszone. Wilgotność powoduje macerację naskórka, co wpływa na właściwości obronne skóry.
- Młode koty należy trzymać w cieple i pilnować by nie zlizywały substancji przeciwgrzybiczych ze skóry.
- Najbardziej skuteczne są: Enilkonazol (0,2%) i mikonazol w formie roztworów.
- Aby leczenie było skuteczne konieczne jest kąpanie/ opryskiwanie/ smarowanie zwierzęcia 2 x w tygodniu przez 8-10 tygodni.
LECZENIE KOCIĄT
- W rzadkich przypadkach konieczne może okazać się leczenie samych kociąt.
- Powinny być one odseparowane od matki (jeśli to możliwe) i karmione przez opiekunów.
- Można również poczekać i odłączyć kocięta od matki w wieku 4 tygodni.
- W tym wieku wykonać u kociąt posiewy mikologiczne.
- W przypadku dodatniego wyniku rozpoczyna się leczenie miejscowe do czasu, aż kocięta skończą 8 tygodni.
- Następnie zalecany jest itrakonazol.
- Kocięta nie powinny być sprzedawane do czasu uzyskania negatywnych wyników z co najmniej 2-3 kolejnych posiewów.
Grzybica skóry u kota objawy, rozpoznawanie, leczenie
OCENA POSTĘPÓW LECZENIA
Ocena postępów leczenia powinna się odbywać metodycznie.
- Koty cierpiące na dermatofitozę, jeżeli ich układ immunologiczny jest sprawny, zwykle ulegają samoistnemu wyzdrowieniu po 60-100 dniach.
- U leczonych zwierząt objawy kliniczne ustępują zwykle po 4-8 tygodniach, wyleczenie kliniczne następuje jednak dużo wcześniej od wyleczenia mikologicznego.
- Koty powinny być leczone, aż do czasu uzyskania dwóch negatywnych posiewów mikologicznych w odstępie tygodnia. Posiewy te powinny być przeprowadzone po upływie 3-4 tygodni od rozpoczęci leczenia.
- Dla zweryfikowania obecności infekcji należy wykonać badanie w świetle lampy Wooda, zawsze jednak trzeba pamiętać o ograniczeniach tej metody. Włosy z aktywną infekcją świecą na całej długości, również w części proksymalnej (w kierunku cebulki włosa), inne włosy mogą wykazywać fluorescencję części dystalnej i mogą być źródłem posiewów zarówno negatywnych, jak i pozytywnych.
- U kotów zdrowych klinicznie i mikologicznie można otrzymać fałszywie dodatnie wyniki posiewów, gdy żyją one w zarażonym środowisku(kociarnie, hodowle).
- Określenie prawdziwego statusu tych zwierząt jest trudne (czy są one mechanicznymi, czy bezobjawowymi nosicielami).
- W razie wątpliwości podejrzany kot powinien być izolowany i przebywać w pomieszczeniu mikologicznie jałowym przez 3-5 dni. Po tym czasie należy wykonać kolejne badanie, które pozwoli nam na określenie statusu kota.
ZAPOBIEGANIE GRZYBICY I ZWALCZANIE SPOR
NISZCZENIE DERMATOFITÓW W ŚRODOWISKU
Niszczenie dermatofitów w środowisku jest konieczne, gdyż zarażone środowisko stanowi rezerwuar nawracających infekcji, o którym często się zapomina. Ma to szczególne znaczenie w hodowlach kotów i w schroniskach.
- Dekontaminacja powinna rozpocząć się dokładnym sprzątaniem.
- Cały zarażony materiał (zabawki, posłania, szczotki itp.) powinien zostać zniszczony.
- Należy również wyeliminować materiał organiczny, najlepiej poprzez odkurzanie. Trzeba odkurzyć ściany, szczególnie w kątach, podłogi, okna i otwory wentylacyjne.
- Każde miejsce, gdzie mogą gromadzić się włosy lub złuszczony naskórek, może stanowić źródło kolejnego zarażenia.
- Następnie miejsca te powinny być trzykrotnie wymyte nietoksycznymi detergentami.
- Umyć należy również grzejniki, szyby wentylacyjne i klimatyzacyjne. Niekiedy warto sprzątanie powierzyć profesjonalnej firmie.
- W miejscu przebywania kotów warto zamontować skuteczny system wentylacyjny ze specjalnymi filtrami powietrza, które trzeba co tydzień wymieniać, aby zapobiec przyszłym rekontaminacjom.
- Po dokładnym sprzątaniu należy w pomieszczeniu rozprowadzić substancję przeciwgrzybiczą.
- Roztwory takie nie działają, gdy w środowisku obecny jest zarażony materiał organiczny. Nie powinno się więc stosować ich w miejscach, które nie były wcześniej właściwie oczyszczone.
- Nie istnieje skuteczny środek przeciwko Microsporum canis, który można by zastosować jedynie jednorazowo i który miałby przedłużone działanie, dlatego konieczne są liczne, powtarzane aplikacje (10-20 minut), aby osiągnąć maksymalny efekt.
- Najbardziej skuteczne substancje to: preparaty chlorowe, glutaraldehyd i mononadsiarczan potasu.
- Enilkonazol w formie sprayu lub aerozolu jest również bardzo skuteczny do stosowania w pomieszczeniach. Zarażone kociarnie powinny być codziennie sprzątane i dezynfekowane co drugi dzień. Większość środków dezynfekujących i przeciwgrzybiczych ma działanie drażniące dla błon śluzowych ludzi i zwierząt, dlatego należy unikać kontaktu z jeszcze mokrymi powierzchniami.
- Jako, że spory unoszą się w powietrzu i są przenoszone przez wiatr, ich zdolność infekcyjna utrzymuje się przez dłuższy czas – na ich całkowitą likwidację w środowisku trzeba niekiedy poczekać jeszcze wiele miesięcy po wyzdrowieniu zwierząt.
Największe trudności w zapobieganiu i zwalczaniu grzybicy występują w hodowlach przyjmujących osoby lub koty z zewnątrz, uczestniczących w wystawach i pokazach, a także w schroniskach nie przestrzegających zasad kwarantanny dla nowo wprowadzanych zwierząt oraz przy dużej rotacji zwierząt.
ZAPOBIEGANIE ZARAŻENIOM INNYCH KOTÓW I LUDZI
Zapobieganie zarażeniom innych kotów i ludzi w hodowlach jest bardzo ważne.
- Posiewy mikologiczne powinny być przeprowadzane systematycznie i dotyczyć wszystkich kotów.
- Koty z objawami klinicznymi należy odseparować.
- W dużych hodowlach preferowane jest takie postępowanie, jakby wszystkie koty były zarażone. Rzadko spotyka się infekcję, która ogranicza się do kilku zwierząt. Leczenie tylko kilku wybranych kotów najczęściej prowadzi do zarażenia całej hodowli.
- Koty w tym czasie nie powinny uczestniczyć w wystawach, być sprzedawane i rozmnażane.
- Do kociarni nie należy w tym czasie wprowadzać nowych zwierząt, nie wolno także wpuszczać postronnych osób.
- Golenie kotów długowłosych wraz z leczeniem miejscowym raz w tygodniu i/lub szczepieniami jest konieczne w przypadku wszystkich zwierząt.
- Ogólne leczenie przeciwgrzybicze należy stosować u wszystkich kotów z wyjątkiem kotek ciężarnych, które nie powinny być leczone przed urodzeniem kociąt. Leczenie to trzeba kontynuować do czasu, gdy u wszystkich kotów trzy kolejne posiewy mikologiczne przeprowadzane w tygodniowych odstępach będą negatywne.
- Badanie w świetle lampy Wooda może być pomocne w nadzorowaniu postępów leczenia.
- Kontakty między kotami powinny być ograniczone.
- Zwierzęta nie powinny przemieszczać się do woli, powinny przebywać w klatkach.
- Konieczne jest zastosowanie środków do zwalczania pcheł i wyeliminowanie innych ewentualnych przyczyn świądu.
- Świąd może doprowadzić do powstania uszkodzeń naskórka, co ułatwia penetrację spor. Drapiące się koty łatwo roznoszą zainfekowane włosy w środowisku. Oprócz tego pchły mogą transportować spory grzyba na znaczne odległości.
ZAPOBIEGANIE NAWROTOM
- Po wyleczeniu dermatofitoz w kociarni nawroty mogą nastąpić po kontakcie z kotem lub materiałem zakażonym albo w środowisku, w którym spory nie zostały prawidłowo usunięte.
- Wprowadzanie nowych kotów do hodowli powinno odbyć się dopiero po otrzymaniu negatywnych wyników posiewów od wszystkich kotów.
- W czasie wystaw koty powinny przebywać w swoich klatkach, które należy zakryć, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się spor drogą powietrzną