MYSZ DOMOWA I JEJ WOLNO ŻYJĄCE ODMIANY
O czym przeczytasz w artykule:
Mysz domowa i jej wolno żyjące odmiany. Mysz (Mus) to gryzoń z rodziny myszowatych (Muridae), obejmujący gatunki występujące głównie w Afryce, Azji i Europie. Domowa mysz jest jedynym gatunkiem tego rodzaju który zamieszkuje obie Ameryki i Australię.
Zwierzęta znane jako: mysz leśna, mysz zaroślowa, czy mysz polna traktowane jako jedne z gatunków „myszy”, w rzeczywistości zaliczane są do odrębnego rodzaju gryzoni: myszarka (Apodemus) jako: myszarka leśna, myszarka zaroślowa, czy myszarka polna. Dla uproszczenia w tym artykule będziemy używać zwyczajowego określenia: mysz.
MYSZ DOMOWA
Mysz domowa i jej wolno żyjące odmiany. Mysz domowa występuje na wszystkich kontynentach, wszędzie tam gdzie żyje człowiek. Niegdyś żyła wyłącznie na terenach stepowych, półpustynnych, w południowo-wschodniej Azji północnej Afryce, gdzie jeszcze i dziś występuje poza osiedlami ludzkimi, żywiąc się nasionami traw i drobnymi owadami
Rozwój rolnictwa, osadnictwa i komunikacji, a także niebywała płodność i zdolność do adaptacji w innych, nieraz krańcowo różnych warunkach doprowadziły do tego, że mysz domową spotkać można nawet w stacjach naukowych na Antarktydzie i Arktyce, gdzie dociera razem z zapasami żywności.
Mysz domowa – podstawowe informacje.
- Waży przeciętnie 25-30 g.
- Długość jej ciała wynosi około 11 cm, ogona do 10 cm.
- Ogon jest słabo owłosiony i pokryty drobnymi łuseczkami.
- Uszy są dość długie, cienkie, przygięte do przodu, prawie sięgają oczu.
- Ciało jest smukłe, głowa stosunkowo szeroka o zaostrzonym pysku, z długimi włosami zatokowymi- „wąsami”.
- Siekacze myszy rosną z prędkością 1 cm miesięcznie.
- Umaszczenie myszy jest niejednolite: grzbiet i nasada ogona mają szarą lub żółtoszarą barwę na brzuchu przechodzącą w brudnobiałą lub kremową.
- Myszy osiągają dojrzałość płciową w wieku 2-3 miesięcy.
- Ciąża trwa 20-21 dni, a w miocie jest od 3-9 młodych.
- W ciągu roku jedna samica może dać 4-6 miotów.
- Samica może wykarmić liczne potomstwo dzięki temu, że ma pięć par sutków.
- Młode rodzą się ślepe, nieowłosione i zupełnie bezradne – pod troskliwą opieką samicy pozostają w gnieździe około 15 dni, żywiąc się jej mlekiem zwykle do 25 dnia.
- Mysz domowa żyje przeciętnie 2 lata.
- Mysz domowa dobrze wspina się skacze z dużych wysokości, a w razie konieczności zręcznie i szybko pływa.
- Naturalnymi jej wrogami są: kot, łasica, tchórz, kuna, sowa, wszystkie ptaki drapieżne oraz człowiek, który musi się bronić przed plagą myszy.
- Myszy niszczą żywność, pożerając ją i zanieczyszczając, gryzą także odzież, obuwie, książki i meble oraz są nosicielami wielu chorób zakaźnych.
JAK ŻYJE MYSZ DOMOWA
W Polsce mysz domową:
- spotyka się na całym obszarze kraju,
- zawsze w sąsiedztwie człowieka, a więc: na polu, w ogródku, w magazynie, w chłodni, w piwnicy, śmietniku, oborze, chlewie. Myszy spotykano nawet w kopalniach, głęboko pod ziemią,
- we wszystkich tych warunkach mysz jest zdolna do rozrodu,
- młode rodzą się nawet w temperaturze poniżej 0 stopni, ale także w gorącej kotłowni.
Populacja myszy mimo trucia i odstraszania utrzymuje się ciągle na wysokim poziomie. Żyją wśród nas miliardy myszy – każda z nich w ciągu doby zjada ilość pokarmu odpowiadającą 1/5 masy jej ciała, a zanieczyszcza swymi odchodami dziesięciokrotnie więcej. Miejskie myszy domowe całe życie spędzają w pomieszczeniach, nie opuszczają mieszkań, piwnic czy magazynów. Myszy wiejskie wiosną często porzucają zabudowania i przenoszą się w pole lub do ogrodu, powracając w chłodnych porach roku w trzech falach: pierwsza dostaje się do stert, stodół i spichrzów wraz ze zbożem zwożonym z pól, druga wraca po pierwszych przymrozkach, trzecia — dopiero po nadejściu silniejszych mrozów.
Mysz domowa i jej wolno żyjące odmiany. Myszy domowe nie gromadzą zapasów na zimę, mieszkając bowiem z człowiekiem, zawsze liczą na jego spiżarnię.
- Aktywne są przez cały rok.
- Ich ruchliwość w ciągu dnia słabnie, jeśli pomieszczenie, w którym przebywają, jest zbyt widne lub gdy kręci się tam za dużo ludzi.
- W pomieszczeniach zacienionych i mało uczęszczanych żerują i poruszają się przez całą dobę.
- Przenoszą się w pole na okres wiosenny i letni.
- Budują gniazda pod ziemią na głębokości 20-30 cm z systemem korytarzy umożliwiających im poruszanie się bez wychodzenia na powierzchnię.
MYSZ BIAŁA
Mysz biała jest albinotyczną odmianą myszy domowej, ssaka z rodziny myszowatych.
Myszy białe zostały udomowione przed wiekami w Chinach i Japonii. W Europie zaczęto je hodować najpierw w Anglii, wyłącznie w celach hobbystycznych i rozrywkowych.
- Ruchliwe zwierzątka o czerwonych oczach i różowych pazurkach dostarczały zabawy i interesujących obserwacji.
- Przed laty były ulubionymi i modnymi zwierzętami domowymi. Dopiero w obecnym stuleciu zostały wyparte z naszych domów przez świnki morskie i chomiki syryjskie.
W połowie wieku XIX, wraz z rozwojem wielu nauk przyrodniczych, białe myszy stały się zwierzętami doświadczalnymi, a następnie rozpoczęto ich hodowlę w laboratoriach naukowych. Stąd też powstała „mysz laboratoryjna”.
Oprócz typowych białych myszek istnieją również inne odmiany barwne, tj. czarne, ciemnoszare, brunatne, dwubarwne łaciate i umaszczone odmiennie na grzbiecie i brzuchu.
W hodowli domowej czy szkolnej nadal największe powodzenie mają myszy białe, których barwa nie wzbudza niechęci i nie kojarzy się z dokuczliwymi szkodnikami. Białe myszy laboratoryjne kupić można w każdym sklepie zoologicznym, w dużych hodowlach produkujących materiał doświadczalny, czasem w laboratoriach naukowych i w ogrodach zoologicznych.
MYSZ POLNA
Mysz domowa i jej wolno żyjące odmiany. Mysz polna traktowana jest jako szkodnik. Jej inwazję w pewnych regionach kraju obserwuje się co parę lat, zagraża nie tylko uprawom zbóż, lecz również młodym drzewkom owocowym w sadach i ogrodach oraz roślinom przechowywanym w kopcach.
Jest ona, podobnie jak mysz domowa, nosicielem chorób zakaźnych niebezpiecznych dla ludzi i zwierząt hodowlanych.
Mysz polna – podstawowe informacje.
- Występuje w środkowej i wschodniej Europie oraz w Azji, z Chinami włącznie.
- W Polsce jest pospolitym gryzoniem w całym kraju, poza Podhalem i Tatrami.
- Najbardziej odpowiadają jej gleby wilgotne, toteż chętnie osiedla się w ogrodach, sadach, na łąkach i polach oraz obrzeżach wilgotnych lasów i zarośli.
- Zimuje w stogach, stodołach, w kopcach ziemniaków i buraków, gdzie powoduje duże szkody.
- Gniazda zakłada pod korzeniami drzew i krzewów, czasem na miedzach lub wśród upraw.
- Jej nory są proste, długie ulokowane płytko pod powierzchnią ziemi.
- Zimą mysz polna buduje w stogach gniazda ze słomy i kłosów.
- Dobrze skacze i wspina się.
- Aktywna jest całą dobę.
- Wiosną żywi się nasionami częściami wschodzących roślin, latem ziarnami zbóż: jagodami i drobnymi owadami, a jesienią nasionami drzew i krzewów.
- Jej pokarm zimowy to ziarna zbóż, korzenie i kora młodych drzew oraz zakopcowana warzywa.
- Długość ciała myszy polnej wynosi 8-11 cm ogona 6-9 cm.
- Umaszczenie jest niejednolite: grzbiet i boki mają barwę rudobrunatną z czarną pręgą wzdłuż grzbietu, białawy brzuch wyraźnie odcina się od boków.
- Ciąża samicy trwa 21-23 dni. W ciągu roku samica może dać 3-4 mioty, w każdym z nich 2-9 młodych. Już po 6 tygodniach młode są zdolne do rozrodu.
- Myszy polne żyją około 1,5 roku.
- Ich naturalnymi wrogami są: lis, łasica, tchórz, sowa oraz wszystkie ptaki drapieżne i krukowate.
MYSZ LEŚNA
Mysz leśna występuje w całej Europie i Azji od Pirenejów po Pacyfik. W Polsce jest pospolitym mieszkańcem starych lasów liściastych i mieszanych. parków i ogrodów.
Mysz domowa i jej wolno żyjące odmiany. Mysz leśna – podstawowe informacje.
- Gnieździ się w dziuplach starych pni, zaś na porębach i w wąwozach chętnie zakłada swoje siedliska w gęstych, zwartych zaroślach jeżyn i leszczyn.
- Jest największą z omawianych tu myszy.
- Długość jej ciała wynosi 9,5-12 cm, ogon ma tę samą długość lub jest nawet nieco dłuższy.
- Masa ciała wynosi od 20 do 60 g.
- Kończyny tylne są wyraźnie dłuższe od przednich.
- Mysz leśna ma długie uszy i duże ciemne oczy.
- Umaszczenie: grzbiet i boki mają barwę rudą, brzuch czysto białą. Na piersi widać żółtą plamę, tworzącą czasem półksiężycową obrożę.
- Mysz leśna rozmnaża się od 2-4 razy w roku. Po ciąży trwającej około 25 dni rodzi się 5-7 młodych, które już po trzech miesiącach są zdolne do rozrodu.
- Żyje przeciętnie półtora roku.
- Żywi się nasionami drzew i krzewów leśnych, np. dębów, buków i leszczyny, jagodami oraz owadami, a także ślimakami, czasem jajami ptaków.
- Aktywne są całą dobę.
- Mysz leśna dobrze wspina się na drzewa, często zakłada gniazda w koronach drzew, w wysokich dziuplach lub nawet w skrzynkach lęgowych ptaków.
- Gromadzi zapasy zimowe, składające się z nasion drzew i krzewów. Czasem uzupełnia swój zimowy jadłospis, ogryzając wierzchołki i korę młodych pędów.
- Jej środowiskiem jest las, czasem spotkać ją można w leśniczówkach i gajówkach położonych w głębi lasów.
- Do naturalnych jej wrogów należą: tchórz, lis, łasica, gronostaj, sowa, pustułka i myszołów.
- W okresach, gdy na lasy spada klęska owadzich szkodników, obok ptaków owadożernych, jest cennym sprzymierzeńcem leśników w walce z żarłocznymi gąsienicami.
- W uprawach rolnych nie wyrządza szkód. Może je czasem zrobić w uprawach leśnych.
MYSZ ZAROŚLOWA
Mysz domowa i jej wolno żyjące odmiany. Mysz zaroślowa występuje w Europie i Azji z Chinami włącznie oraz w Afryce Północnej. W Polsce jest pospolita na całym obszarze kraju z wyjątkiem Tatr i dzielnic północnych i wschodnich.
Mysz zaroślowa – podstawowe informacje.
- Najchętniej osiedla się w rzadkich sosnowych lub mieszanych lasach, porębach śródleśnych, kępach zarośli wśród pól uprawnych, porośniętych miedzach, nieużytkach, czasem polach uprawnych.
- Myszy zaroślowe są mniejsze i smuklejsze od myszy leśnych.
- Masa ich ciała waha się w granicach 15-30 g. Umaszczenie grzbietu i boków jest żółtawobrunatne, brzucha szarobiałe.
- W polu mysz ta zakłada gniazda kopiąc głębokie nory.
- Na wyrębach i w zaroślach ukrywa się pod sągami lub zwalonymi pniami, na podgórzu pod kamieniami.
- Wykopaną w ziemi norkę łatwo dostrzec, gdyż zdradza ją, podobnie jak siedlisko kreta pasmo kopczyków ziemi wyrzuconej przy kopaniu.
- Mniejsza i słabsza od leśnej, mysz zaroślowa jest często wypierana przez nią na gorsze stanowiska.
- Ulubionym jej pokarmem są nasiona drzew, krzewów, chwastów i zbóż.
- Nie gardzi również kiełkującym ziarnem i młodymi siewkami drzew.
- Zjada także wiele owadów, przeważnie szkodników.
- Tryb życia myszy zaroślowej jest taki sam jak myszy leśnej.
- Są aktywne głównie nocą.
- Może żyć samotnie lub w większych koloniach.
- Dobrze wspina się na drzewa.
- Myszy zaroślowe żyją około półtora roku.
- Ciąża samicy trwa 21 23 dni. W ciągu roku rodzą się zwykle 2 3 mioty, po 2- 8 młodych, które już po 2 miesiącach są zdolne do rozrodu.
- W okresie ciężkich zim myszy zaroślowe przenoszą się czasem do zabudowań gospodarskich, zdarza się też, że lokują się w ulach, powodując śmierć całego roju.
- Pod koniec zimy robią szkody w sadach, obgryzając pędy i korę drzew, zaś w piwnicy mogą zniszczyć cebule kwiatów ozdobnych.
- Dlatego też mysz zaroślowa jest zaliczana do szkodników i tępiona, mimo że zjada wiele szkodliwych owadów.
Fundacja Ochrony Zwierząt
Na STRAŻY PRAW ZWIERZĄT
I ICH OPIEKUNÓW
zobacz jak pomagamy zwierzętom
MYSZ MAŁOOKA
Mysz domowa i jej wolno żyjące odmiany. Mysz małooka występuje w południowo-wschodniej Europie. W Polsce zobaczyć ją można jedynie na Śląsku i w Pieninach i to rzadko.
Mysz małooka – podstawowe informacje.
- Jest bardzo podobna do myszy zaroślowej, ma tylko mniejsze oczy, krótszy ogon i bardziej szare futerko.
- Jest gryzoniem polno-stepowym, a jej pożywieniem są głównie nasiona traw.
- Nie niszczy zbóż, roślin okopowych, ani też upraw leśnych.
- Unika ludzi, ludzkich siedzib i wszelkich zarośli.
MYSZ BADYLARKA
Mysz badylarka występuje w całej Europie i Azji, aż po Japonię. W Polsce można ją spotkać w kraju, poza wysokimi partiami gór, najliczniej całym w północnych i zachodnich regionach.
Mysz badylarka – podstawowe informacje.
- Jest najmniejszą z naszych myszy.
- Długość jej ciała wynosi 5-7 cm, masa ciała zaledwie 5-10 g.
- Jej umaszczenie jest najczęściej szarorudawe lub brunatne na grzbiecie i bokach, a białawe na brzuchu.
- U młodych i starych badylarek zimą futro jest ciemniejsze – szarobrunatne.
- W ciągu roku samica daje 2-4 mioty, w każdym 4-8 młodych. Już po 6 tygodniach młode są zdolne do rozrodu.
- Badylarki żyją około półtora roku.
- Badylarki wybierają na swoje siedliska tereny wilgotne, w pobliżu zbiorników wodnych – łąki bagna, zarośla.
- Gniazda zakładają na ziemi, ukrywając je w trawie bądź zawieszając na wysokich źdźbłach chwastów lub trzcin.
- Gniazdo lęgowe jest bardzo starannie splecione z trawy i miękko wysłane puchem roślinnym.
- Badylarka zręcznie się wspina, pomagając sobie długim ogonem.
- Dobrze skacze i biega.
- Aktywna jest w zasadzie całą dobę, choć w dni deszczowe czy chłodniejsze nie opuszcza gniazda, zbudowanego zawsze w pobliżu bazy pokarmowej.
- Pokarm badylarki uzależniony jest od pory roku: jesienią i zimą żywi się nasionami roślin oleistych, zbóż, chwastów i drzew; wiosną zielonymi częściami roślin, a latem, poza nasionami badylarka zjada bardzo wiele owadów.
- Jej naturalnymi wrogami są małe ssaki drapieżne, ptaki drapieżne i krukowate.
- Podobnie jak myszy polne, badylarki co pewien czas rozmnażają się masowo i wówczas powodują poważne straty w zbiorach zbóż. Dzieje się to zwykle w czasie żniw lub tuż po żniwach, gdy badylarki przenoszą się do ustawionych na polu stogów. Przewiezione wraz ze snopami do stodół, kontynuują tam dzieło zniszczenia.
Wesprzyj działalność Fundacji Vet-Alert i przekaż 1,5% podatku.